Tổ chức b là gì? Các bài báo nghiên cứu khoa học liên quan

Định nghĩa tổ chức B

Tổ chức B (B Corporation hay Benefit Corporation) là một loại hình doanh nghiệp kết hợp mục tiêu lợi nhuận với trách nhiệm xã hội và môi trường. Các doanh nghiệp này cam kết không chỉ tạo ra giá trị kinh tế cho cổ đông mà còn tạo ra tác động tích cực đến cộng đồng, nhân viên, khách hàng và môi trường.

Tổ chức B áp dụng các nguyên tắc quản trị minh bạch, trách nhiệm giải trình và báo cáo tác động xã hội, môi trường định kỳ. Điều này giúp người tiêu dùng, nhà đầu tư và các bên liên quan đánh giá được mức độ bền vững và trách nhiệm của doanh nghiệp.

Khái niệm tổ chức B được phát triển để đáp ứng nhu cầu kinh doanh hiện đại, nơi mà các công ty được kỳ vọng đóng góp vào sự phát triển bền vững và cải thiện xã hội thay vì chỉ tập trung vào lợi nhuận ngắn hạn.

Lịch sử và nguồn gốc

Khái niệm tổ chức B xuất hiện từ đầu những năm 2000 khi B Lab, một tổ chức phi lợi nhuận tại Mỹ, phát triển bộ tiêu chuẩn để đánh giá tác động xã hội và môi trường của các doanh nghiệp. B Lab tạo ra một chứng nhận quốc tế giúp doanh nghiệp chứng minh cam kết về trách nhiệm xã hội và bền vững.

Vào năm 2006, Delaware trở thành bang đầu tiên tại Mỹ công nhận pháp lý loại hình Benefit Corporation, cho phép doanh nghiệp tích hợp trách nhiệm xã hội và môi trường vào điều lệ công ty. Kể từ đó, nhiều bang tại Mỹ và nhiều quốc gia trên thế giới đã chấp nhận mô hình pháp lý này.

Quá trình này đánh dấu bước ngoặt trong kinh doanh hiện đại, tạo ra một mô hình kinh doanh kết hợp lợi nhuận với tác động tích cực cho cộng đồng và môi trường, từ đó hình thành phong trào B Corporation toàn cầu.

Tiêu chuẩn đánh giá tổ chức B

Để được công nhận là tổ chức B, doanh nghiệp phải đáp ứng các tiêu chuẩn nghiêm ngặt về tác động xã hội, môi trường, quản trị và minh bạch. Các tiêu chuẩn này được tổng hợp trong B Impact Assessment, một công cụ đánh giá được B Lab phát triển.

Các tiêu chí đánh giá chính bao gồm:

• Quản trị và trách nhiệm giải trình: đảm bảo các quyết định kinh doanh cân nhắc đến các bên liên quan.
• Quan hệ với nhân viên: chế độ đãi ngộ, phúc lợi và điều kiện làm việc công bằng.
• Quan hệ với khách hàng: sản phẩm và dịch vụ phải an toàn, minh bạch và mang lại giá trị xã hội.
• Quan hệ với cộng đồng: tác động đến xã hội, cam kết từ thiện và phát triển cộng đồng.
• Thái độ với môi trường: sử dụng nguồn lực bền vững, giảm thiểu tác động môi trường và tuân thủ các quy định bảo vệ môi trường.

Doanh nghiệp cần đạt điểm tối thiểu 80/200 trong B Impact Assessment và tái chứng nhận định kỳ để duy trì tư cách tổ chức B, đảm bảo cam kết dài hạn và liên tục cải thiện các hoạt động xã hội và môi trường.

Phân loại tổ chức B

Tổ chức B được phân loại theo mức độ cam kết và loại hình pháp lý, giúp các bên liên quan hiểu rõ trách nhiệm và phạm vi tác động của doanh nghiệp.

• B Corporation chứng nhận: Doanh nghiệp đã vượt qua tiêu chuẩn đánh giá của B Lab, được chứng nhận quốc tế và công bố minh bạch tác động xã hội, môi trường.
• Benefit Corporation: Loại hình pháp lý được công nhận tại một số bang ở Mỹ, yêu cầu điều lệ công ty tích hợp các mục tiêu xã hội và môi trường.
• Hybrid hoặc doanh nghiệp xã hội: Các doanh nghiệp áp dụng nguyên tắc B nhưng chưa được chứng nhận chính thức, vẫn cam kết tạo ra tác động tích cực cho xã hội và môi trường.

Bảng minh họa phân loại tổ chức B:

Loại	Phạm vi	Đặc điểm
B Corporation chứng nhận	Quốc tế	Đạt điểm tiêu chuẩn B Lab, công bố minh bạch, tái chứng nhận định kỳ
Benefit Corporation	Một số bang ở Mỹ	Được pháp luật công nhận, tích hợp mục tiêu xã hội và môi trường vào điều lệ công ty
Hybrid / Doanh nghiệp xã hội	Đa quốc gia	Áp dụng nguyên tắc B, chưa chứng nhận chính thức

Phân loại này giúp doanh nghiệp xác định hướng phát triển, lập kế hoạch chiến lược và đáp ứng yêu cầu của cổ đông, khách hàng và cộng đồng, đồng thời là cơ sở để đánh giá hiệu quả tác động xã hội và môi trường.

Ưu điểm của tổ chức B

Việc trở thành tổ chức B mang lại nhiều lợi ích cho doanh nghiệp và xã hội. Doanh nghiệp được chứng nhận B có uy tín cao, xây dựng thương hiệu với hình ảnh minh bạch, trách nhiệm và bền vững, thu hút khách hàng và nhà đầu tư quan tâm đến giá trị xã hội.

Tổ chức B cũng giúp thu hút và giữ chân nhân viên, đặc biệt là những người quan tâm đến môi trường và trách nhiệm xã hội. Nhân viên làm việc trong môi trường này thường có mức độ gắn kết cao, sáng tạo và năng suất tốt hơn.

Danh sách các ưu điểm chính:

• Tăng uy tín và xây dựng thương hiệu có trách nhiệm xã hội và môi trường
• Thu hút và giữ chân nhân viên có giá trị đạo đức cao
• Tạo lợi thế cạnh tranh trên thị trường với khách hàng và nhà đầu tư bền vững
• Cải thiện quản trị, minh bạch và trách nhiệm giải trình
• Thúc đẩy tác động tích cực đến cộng đồng và môi trường

Ứng dụng và lĩnh vực áp dụng

Tổ chức B có thể xuất hiện ở nhiều lĩnh vực khác nhau như sản xuất, dịch vụ, công nghệ, giáo dục, nông nghiệp và năng lượng sạch. Doanh nghiệp áp dụng nguyên tắc B cam kết giảm thiểu tác động môi trường, hỗ trợ cộng đồng và nâng cao điều kiện làm việc cho nhân viên.

Ví dụ, một công ty sản xuất có thể tối ưu hóa chuỗi cung ứng, giảm khí thải, sử dụng nguyên liệu bền vững, đồng thời tham gia các chương trình phát triển cộng đồng. Công ty dịch vụ có thể cam kết minh bạch trong giao dịch và bảo vệ quyền lợi khách hàng, đồng thời cải thiện phúc lợi nhân viên.

Chi tiết các doanh nghiệp và lĩnh vực áp dụng có thể tham khảo tại B Corporation Directory, nơi liệt kê hàng ngàn doanh nghiệp toàn cầu đã được chứng nhận.

Quy trình chứng nhận tổ chức B

Để được công nhận là tổ chức B, doanh nghiệp phải trải qua quy trình nghiêm ngặt và minh bạch. Quy trình này gồm các bước cơ bản:

1. Hoàn thành B Impact Assessment và đạt điểm tối thiểu 80/200.
2. Xác nhận thông tin và chứng minh các hoạt động thực tế thông qua tài liệu, báo cáo hoặc khảo sát bên thứ ba.
3. Ký cam kết và điều lệ công ty tích hợp mục tiêu xã hội và môi trường.
4. Tái chứng nhận định kỳ mỗi 3 năm để duy trì tư cách tổ chức B.

Quy trình này đảm bảo doanh nghiệp không chỉ cam kết hình thức mà còn thực hiện các hành động cụ thể và đo lường được tác động xã hội và môi trường.

Thách thức và hạn chế

Mặc dù mang lại nhiều lợi ích, việc trở thành tổ chức B cũng đặt ra nhiều thách thức. Doanh nghiệp cần cam kết lâu dài và đầu tư nguồn lực quản trị, đồng thời đảm bảo minh bạch và báo cáo chính xác các tác động.

Thách thức chính bao gồm:

• Chi phí chứng nhận và tái chứng nhận, bao gồm thời gian và nguồn lực nhân sự.
• Yêu cầu minh bạch dữ liệu và báo cáo tác động xã hội, môi trường.
• Điều chỉnh chiến lược kinh doanh để tích hợp các mục tiêu xã hội và môi trường.
• Đảm bảo các tác động tích cực là thực chất, không chỉ mang tính hình thức để đạt chứng nhận.
• Cần theo dõi và cải thiện liên tục để duy trì hiệu quả lâu dài.

Xu hướng phát triển tổ chức B

Xu hướng hiện nay là mở rộng mô hình tổ chức B ra toàn cầu, tích hợp trách nhiệm xã hội vào chiến lược kinh doanh và kết hợp công nghệ để đo lường tác động. Nhiều doanh nghiệp kết hợp các công cụ đánh giá trực tuyến, phần mềm quản lý bền vững và báo cáo định kỳ để nâng cao minh bạch và hiệu quả.

Xu hướng này cũng thúc đẩy sự phát triển của các doanh nghiệp xã hội, hybrid B Corporation, và các tổ chức phi lợi nhuận hoạt động theo tiêu chuẩn B. Các nhà đầu tư, chính phủ và tổ chức quốc tế đang khuyến khích áp dụng mô hình này như một chuẩn mực kinh doanh bền vững.

Tài liệu tham khảo

1. B Lab. What is a B Corporation? Link
2. Honeyman, R. (2014). The B Corp Handbook: How to Use Business as a Force for Good. Berrett-Koehler Publishers.
3. Clark, W., Rosenzweig, E., Long, D., & Olsen, S. (2013). Double Bottom Line Project Report. Duke University.
4. Benefit Corporation Information. Link
5. OECD. Responsible Business Conduct and Benefit Corporations. Link